ذکر به معناى به یاد آوردن و در یاد داشتن  است در مفردات آمده است «ذکر یعنی یاد کردن، خواه با زبان باشد یا با قلب یا هر دو; خواه بعد از نسیان باشد یا از ادامه ذکر» .

 البته گاهی کلمه ذکر در مقابل غفلت نیز قرار می گیرد، مانند آیه «ولا تطع من اغفلنا قلبه عن ذکرنا» از کسی که ما دلش را از یاد خدا غافل کرده ایم، اطاعت مکن (کهف/28)

غفلت عبارت است از بی خبری از علم به علم; پس ذکر در مقابل غفلت، عبارت است از اینکه بدانم که می دانم، گاهی هم می شود که ذکر در مقابل نسیان استعمال می شود.

 و نسیان عبارت است از این که صورت علم به کلی از خزانه ذهن زایل شده باشد، لذا ذکر بر خلاف نسیان، عبارت است از اینکه آن صورت همچنان در ذهن باقی باشد و ذکر در آیه «واذکر ربک اذا نسیت » به همین معنا آمده است. بنابراین، در چنین استعمالی، ذکر مانند نسیان معنایی است دارای آثار و خواصی که آن آثار بر وجود ذکر مترتب می شود و به همین جهت کلمه ذکر مانند نسیان در مواردی که خودش نیست، ولی آثارش هست استعمال می شود. ادامه مطلب...

سوره حمد، خلاصه و چکیده قرآن کریم است در عظمت آن همین بس است که کتاب خدا با آن سوره آغاز مى شود و روزانه دست کم ده نوبت آن را در نماز قرائت مى کنیم و هیچ نمازى بدون آن صحیح نیست .

نیمى از سوره حمد، ثنا و سپاس و ستایش ‍خداوند متعال است و نیمه دیگر آن خواسته بنده است از مولا و پروردگارش .

ما سوره حمده را در نماز به نیت آن که قرآن است مى خوانیم نه به عنوان دعا، اما این منافاتى ندارد با این که در بخشى از آن خداوند دعا را به ما تعلیم کند. ، آنجا که مى فرماید:

و لقد آتیناک سبعا من المثانى و القرآن العظیم : ما به تو سوره حمد که هفت آیه است و دو بار نازل شده دادیم همچنین قرآن بزرگ بخشیدیم (سوره حجر آیه 87 ). ادامه مطلب...

در منطق قرآن کریم براى انسان ، زندگى واقعى همان است که پروردگار متعال او را به سوى آن  دعوت نموده است و وقتى به آن زندگى برسد،  به علوم و معارف جدیدى دست مى یابد. در آن زندگى ، انسان به رشد حقیقى مى رسد و از مرگ حقیقى نجات مى یابد. پس ‍خداوند بهترین پاسخ گیرنده است.

بنابراین ، خواندن و پاسخ دادن  پروردگار متعال با انسان تفاوت دارد: ما خدا را مى خوانیم تا اوبه ما چیزى بدهد و نیاز ما برطرف شود و خداوند هم پاسخ ما را مى دهد تا خواسته ما برآورده شود و به نیاز خود برسیم . اما وقتی که خداوند ما را مى خواند، باز هم براى آن است که چیزى نصیب ما بشود و ما به کمالى دست بیابیم و هنگامى هم که ما پاسخ خداوند را مى دهیم ، باز هم براى آن است که خود محتاجیم و مى خواهیم از بدیها و نقایص ، خارج بشویم .

پس در هرصورت ، خداوند متعال بخشنده است و ما نیازمند و محتاج . خواندن ما ممکن است به سوى نقایص و بدیها باشد و خود ندانیم ، اما خواندن پروردگار به سوى خوبیها و کمالات است ، هرچند باز هم ممکن است ما درک نکنیم .

درمقام اصرار و الحاح در دعا و برای جلب رحمت الهی حضرت ابراهیم می فرماید:

رَبَّنا وَتَقَبَّلْ دعاءِ ....40ابراهیم) ادامه مطلب...

قرآن کریم یکى از مهمترین آثار ذکر پروردگار را اطمینان قلب  بیان مى کند:

اَلا بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ :همانا با یاد خدا دل آرام یابد.«رعد،28»

اضطراب و نگرانی یکی از بزرگترین بلاهای زندگی انسانها بوده و و عوارض ناشی از آن در زندگی کاملاً محسوس است.

 همیشه آرامش یکی از گمشده‌های مهم بشر بود که نقش بسیار مهمی در سلامت و بیماری فرد و جامعه و سعادت و بدبختی انسانها دارد و چیزی نیست که بتوان از آن به آسانی گذشت. ادامه مطلب...

الف - مخفى دعا کردن :

اولا این دعا از آفت ریا به دور است و ثانیا خداوند متعال بدان فرمان داده است که :- ادعوا ربکم تضرعا و خفیه

یعنى : پروردگارتان را با حالت تضرع و خفا بخوانید.مى‏گوید: «پروردگار خود را از روى تضرّع و در پنهانى بخوانید» (ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَةً).

این که در آیه فوق دستور داده شده که خدا را در «خفیّه» و پنهانى بخوانید براى این است که از «ریا» دورتر، و به اخلاص نزدیکتر، و توأم با تمرکز فکر و حضور قلب باشد.صاحب مجمع البیان از امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) نقل مى کند:

سرّ چیزى است که در نفس خویش آن را مخفى کنى و اخفى آن است که چیزى به ذهنت خطور کند و آن را از یاد ببرى و به فراموشى بسپارى. ادامه مطلب...

 خداوند حکیم بر خلاف مقتضاى حکمت ، عمل نمى کند و وسایلى نظیر دعا نیز نمى توانند حکمتش را تغییر بدهند، با این دو مقدمه ، ممکن است کسى گمان کند که آنچه بنده از خدا طلب مى کند از دو حال خارج نیست :

- یا مصلحتى ندارد که خداوند آن را انجام نخواهد داد.

- یا مصلحت دارد که حتما انجام خواهد داد اگر چه بنده آن را تقاضا نکند.

پس دعا در این میان چه نقشى دارد؟

در پاسخ باید گفت که تاثیر دعا بسیار است : ازجمله :الف - ممکن است آنچه مصلحت گردیده و ذات اقدس الهى آن را انجام خواهد داد،

بعد از دعا مصلحت شده باشد، یعنى اگر بنده آن را طلب کند، فعلش مصلحت خواهد داشت در غیر این صورت خیر، پس تا نخواهى انجام نخواهد شد.

ب - دعا خودش ذاتا عبادت است و مطلوب حق مى باشد که بندگان از این طریق ، خشوع و فقر خود را ابراز مى دارند چنانچه فرمود:

                                             و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون 

یعنى : جنها و انسانها را خلق نکردم مگر اینکه بنده من باشند( یعنى کمال این دو موجود در این است که بندگان مرا بکنند).

ادامه مطلب...

قرآن مجید، دعا را در جهات مختلف طرح مى کند که دانستن آن لازم است :

 1- دعا را علت گشایش کار، و نجات از هر هم و غم و رنجى مى داند.

قل من ینجیکم من ظلمات البر و البحر تدعونه تضرعا و خفیة لئن انجینا من هذه لنکونن من الشاکرین.63 انعام

 ذکر تضرع که به معنى دعاى آشکار و خفیة که دعاى پنهانى است شاید به خاطر این باشد که مشکلات با هم متفاوتند گاهى به مرحله شدت نرسیده انسان را به دعاى پنهانى دعوت مى کند و گاهى که به مرحله شدید مى رسد آشکارا دست به دعا برمیدارد، و گاهى ناله ها و فریادها سر مى دهد منظور این است که خداوند هم مشکلات شدید و هم مشکلات ضعیف شما را حل مى کند.
2 - بعضى معتقدند که در آیه به چهار حالت روانى انسان که هر کدام یکنوع عکس العمل به هنگام بروز مشکلات است اشاره شده است : حالت دعا و نیاز و حالت تضرع و خضوع و حالت اخلاص و حالت التزام به شکرگزارى به هنگام نجات از مشکلات .
اما متاسفانه براى بسیارى از این افراد این حالات پر ارزش همانند برقى زودگذر و تقریبا به شکل اضطرارى در برابر شدائد و مشکلات پیدا مى شود اما چون با آگاهى آمیخته نیست پس از برطرف شدن شدائد به خاموشى مى گراید.

قل الله ینجیکم منها و من کل کرب ثم انتم تشرکون 65 انعام

بگو آن کیست که شما را از تاریکى ها و سختى هاى بیابان و دریا نجات دهد، که او را به زارى و از باطن قلب مى خوانید، که اگر ما را از این مهلکه نجات دهد، پیوسته شکر گذاریم .

بگو خداست که شما را از آن سختى ها و از هر اندوه نجات مى دهد، ولى شما باز هم به او شرک مى آورید! ادامه مطلب...

براى دعا کردن و باریافتن به محضر دوست، و بهره مندى بیشتر از فیض و رحمت الهى، آدابى ذکر شده است، که یقیناً براى استجابت دعا، مؤثّر خواهد بود.

معرفت الهى: دعاکننده باید خدا را به درستى بشناسد و به مالکیّت، قدرت، عظمت، توانایى، علم و آگاهى و کرم و لطف خداوند ایمان داشته باشد.

حسن ظنّ به خدا :در روایات آمده است که هنگام دعا، به خداوند و اجابت دعا توسّط او، اطمینان داشته باشید و باور شما این باشد که خداوند، دعایتان را به اجابت مى رساند. (و اگر طبق مصالحى به اجابت نرسد بهتر از آن را به شما خواهد داد جزم داشته باشد به این که دعاى او اجابت مى شود و یقین داشته باشد که رد نخواهد شد. ادامه مطلب...

زیرا موهبتهای الهی‌، برحسب استعدادها و لیاقتها تقسیم می‌شود، هر قدر استعداد و شایستگی بیشتر باشد، سهم بیشتری از آن مواهب نصیب انسان می‌گردد. ادامه مطلب...

یکى از نیازهاى فطرىما انسان ها، راز و نیاز با خداوند است.ما مى‏خواهیم خوشبخت زندگى کنیم و در آخرت نیز سعادتمند شویم  .

 ادعونى استجب لکم ؛(غافر60)

مرا بخوانید تا به شما پاسخ دهم .

مى دانیم که خداوند صادق است و در سخن او گمان خلاف نمى رود،

لیکن یکى از بهترین شواهد بر صدق گفتار حق تعالى مواردى است که در قرآن کریم آمده است

که انبیاء، اولیاء و بندگان صالح حق تعالى در شرایط خاص خدا را خواندند و خدا هم دعاى آنان را اجابت کرد و آنها را از غم و اندوه رهانید. ادامه مطلب...